7 bước hình thành kỹ năng quản lý cảm xúc cho trẻ

Phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non gồm 7 bước giúp trẻ phát triển kỹ năng quản lý cảm xúc, nâng cao khả năng tự nhận thức và tự điều chỉnh cảm xúc.

7 Bước Phương Pháp Giáo Dục Cảm Xúc Cho Trẻ Mầm Non

Giúp Trẻ Nhận Diện Cảm Xúc

Bước đầu tiên trong việc hình thành kỹ năng quản lý cảm xúc cho trẻ là giúp trẻ nhận diện cảm xúc của mình và của người khác. Ở độ tuổi mầm non, trẻ chưa thể tự mình hiểu hết những gì đang diễn ra trong cơ thể khi có cảm xúc, ví dụ như khi tức giận, vui vẻ, buồn bã hay sợ hãi. Vì vậy, việc giúp trẻ nhận biết cảm xúc là vô cùng quan trọng.

Các giáo viên và phụ huynh có thể sử dụng những trò chơi hoặc hình ảnh minh họa các biểu cảm khuôn mặt để trẻ dễ dàng nhận diện các cảm xúc cơ bản. Hơn nữa, việc gọi tên cảm xúc cũng giúp trẻ học cách diễn đạt cảm xúc của mình. Ví dụ, khi trẻ khóc vì bị bạn giật đồ chơi, giáo viên có thể nói: “Con đang cảm thấy buồn vì bị bạn lấy đồ chơi phải không?” Điều này giúp trẻ hiểu và nhận diện cảm xúc của chính mình.

Dạy Trẻ Các Kỹ Năng Xử Lý Cảm Xúc

Một bước quan trọng trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ là dạy trẻ các kỹ năng xử lý cảm xúc một cách lành mạnh. Trẻ mầm non chưa có khả năng kiểm soát cảm xúc hoàn toàn, nhưng qua các bài học, trẻ có thể học được các cách thức làm dịu cảm xúc của mình khi gặp phải tình huống căng thẳng.

Các kỹ năng này có thể bao gồm việc dạy trẻ cách hít thở sâu khi cảm thấy tức giận, đi bộ xung quanh khi cảm thấy căng thẳng, hoặc thậm chí là việc chia sẻ cảm xúc với người lớn khi cảm thấy lo lắng. Giáo viên và phụ huynh có thể tổ chức các hoạt động vui chơi như chơi với đất nặn, tô màu, hoặc đơn giản là trò chuyện để giúp trẻ thư giãn và giảm bớt cảm xúc tiêu cực.

Khuyến Khích Trẻ Thực Hành Kiểm Soát Cảm Xúc Trong Các Tình Huống Thực Tế

Giáo dục cảm xúc không chỉ là lý thuyết mà còn cần phải thực hành trong cuộc sống hàng ngày. Trẻ em học nhanh nhất khi chúng có thể áp dụng những gì đã học vào tình huống thực tế. Trong môi trường lớp học hoặc tại nhà, các bậc phụ huynh và giáo viên có thể tạo ra những tình huống giúp trẻ thực hành kiểm soát cảm xúc.

Ví dụ, khi có tranh chấp về đồ chơi, thay vì để trẻ tự giải quyết bằng cách la hét hoặc giành giật, giáo viên có thể hướng dẫn trẻ nói chuyện với nhau và tìm ra giải pháp phù hợp. Trẻ có thể học cách chia sẻ đồ chơi, hoặc chờ đợi lượt chơi của mình. Những tình huống này sẽ giúp trẻ rèn luyện khả năng kiểm soát cảm xúc và tìm kiếm giải pháp thay vì chỉ phản ứng một cách bộc phát.

Tạo Một Môi Trường An Toàn Và Hỗ Trợ

Một yếu tố quan trọng trong việc phát triển kỹ năng quản lý cảm xúc là tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho trẻ. Trẻ cần cảm thấy được yêu thương, quan tâm và không bị phê phán khi bày tỏ cảm xúc. Việc tạo ra một không gian an toàn giúp trẻ dám thể hiện cảm xúc của mình mà không lo bị chỉ trích hay xấu hổ.

Giáo viên và phụ huynh cần thường xuyên động viên, khen ngợi khi trẻ biết điều chỉnh cảm xúc đúng cách. Những lời khen tích cực này sẽ giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn vào khả năng quản lý cảm xúc của mình và tiếp tục học hỏi, phát triển.

Mẫu Hành Vi Tích Cực Của Người Lớn

Cuối cùng, một trong những cách hiệu quả nhất để trẻ học được kỹ năng và phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non dạy quản lý cảm xúc là từ hành vi mẫu của người lớn. Trẻ em học hỏi rất nhanh qua việc quan sát và bắt chước hành vi của những người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ và giáo viên.

Khi người lớn thể hiện sự kiên nhẫn, sự hiểu biết và cách kiểm soát cảm xúc trong các tình huống căng thẳng, trẻ sẽ học theo cách thức xử lý cảm xúc này. Nếu giáo viên hay cha mẹ biết cách giải quyết xung đột một cách hòa nhã, thay vì la mắng hay phản ứng thái quá, trẻ sẽ học được cách ứng xử tích cực trong các tình huống tương tự.

Rèn luyện kỹ năng Phương Pháp Giáo Dục Cảm Xúc Cho Trẻ Mầm Non

Hạn chế cảm xúc tiêu cực

Những đứa trẻ tin rằng: “Con không nên cảm thấy buồn” thì sẽ cố gắng hết sức để tránh đau buồn nhưng điều đó không tốt. Đau buồn là một quá trình chữa lành và không nên trốn tránh. Tương tự, những đứa trẻ nghĩ “Nổi điên là không tốt” thì có thể mỉm cười và từ chối lên tiếng bảo vệ bản thân.

Trên thực tế, phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non là không được tức giận nhưng không phải là xấu. Đó là cách trẻ em thường dùng  để đối phó với cơn giận dữ có thể dẫn đến những lựa chọn lành mạnh hoặc không lành mạnh. Mục tiêu của bạn không nên thay đổi cảm xúc của con. Tránh nói những điều như:

• Đừng quá kịch tính.
• Đừng nổi điên lên vì một chuyện nhỏ như vậy.
• Đừng khóc nữa
• Bạn đang lăn tăn vì không có gì.
• Đừng trẻ con như vậy.
• Đừng lo lắng về một điều ngớ ngẩn như vậy.

Tách rời cảm xúc khỏi hành vi

Phân biệt những gì con bạn làm và cảm giác của chúng. Giận dữ là một cảm giác và đánh là một hành vi. Buồn bã là một cảm giác và la hét là một hành vi. Thay vì cố gắng ép buộc con bạn thực hiện theo khuôn mẫu, hãy dạy phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non cho chúng cách đối mặt với những cảm xúc không thoải mái.

Ví dụ: Chủ động dạy các kỹ thuật quản lý cơn tức giận để con bạn thấy rằng cảm thấy tức giận là bình thường, nhưng nổi cơn thịnh nộ là không tốt cho sức khỏe. Sau đó, làm cho chúng hiểu rằng chúng sẽ không phải đối mặt với hậu quả cho cảm xúc, nhưng chúng sẽ gặp phải vấn đề nếu thể hiện cảm xúc của mình bằng cách cư xử sai.

Hiểu được cảm xúc của chúng và phản ứng phù hợp là một phần quan trọng trong quá trình phát triển nhận thức của con bạn. Trên thực tế, khi trẻ em đã nắm bắt được cảm xúc của mình, nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng sẽ học tốt hơn ở trường và có những tương tác tích cực hơn với bạn bè và giáo viên.

Dạy trẻ quản lý cảm xúc

Khi bạn dạy con mình rằng cảm xúc của chúng là ổn và chúng có thể tìm ra những phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non 1 cách thích hợp về mặt xã hội để đối phó với những cảm xúc đó, bạn có thể sẽ thấy sự cải thiện lớn trong hành vi của chúng. Hãy làm theo các bước sau để giúp con bạn quản lý cảm xúc và kiểm soát hành vi của mình.

• Ghi nhãn cảm xúc của trẻ. Dạy con bạn gọi tên cảm xúc  để chúng có thể bắt đầu hiểu rõ hơn về cảm xúc của mình. Nói điều gì đó như “Có vẻ như con đang cảm thấy thực sự thất vọng vì hôm nay chúng ta không đến công viên.”
• Dạy các kỹ năng đối phó lành mạnh. Chủ động dạy con cách đối phó với sự khó chịu một cách tích cực. Cho chúng thấy rằng chúng có thể tô màu một bức tranh khi chúng buồn hoặc chúng có thể chơi bên ngoài khi chúng đang tức giận.
• Cho con bạn thấy rằng chúng có một số quyền kiểm soát. Nếu con đang có tâm trạng tồi tệ, hãy nói về những hành vi như hờn dỗi trong phòng có khả năng khiến trẻ rơi vào tâm trạng tồi tệ như thế nào. Bên cạnh đó, bạn hãy gợi ý cho con các lựa chọn thay thế chẳng hạn như chơi một trò chơi vui nhộn có thể khiến họ vui lên.
• Kỷ luật con bạn nếu có hành vi không phù hợp. Nếu con bạn làm vỡ đồ chơi của anh chị em khi đang tức giận, hãy đưa ra hậu quả cho chúng. Hãy nói rõ ràng bé sẽ không bị trừng phạt vì cảm xúc của mình, nhưng trẻ  sẽ phải chịu hậu quả nếu vi phạm các quy tắc.
• Tránh chấp nhận cảm xúc như một cái cớ. Nếu con bạn nói rằng chúng không thể làm bài tập về nhà vì chúng đang buồn, thì bạn vẫn phải yêu cầu trẻ hoàn thành bài tập. Trong những trường hợp đặc biệt hãy yêu cầu bé chịu trách nhiệm về hành vi của chính mình.